Phân biệt suy dinh dưỡng nhi thể teo đét và suy dinh dưỡng nhi thể phù

Cả Kwashiorkor và Marasmus đều do thiếu hụt dinh dưỡng nhưng triệu chứng, phương pháp điều trị cho cả hai rối loạn thiếu hụt này là khác nhau. Trong bài viết này, Med 247 sẽ cùng bạn so sánh và phân biệt suy dinh dưỡng nhi thể teo đét và suy dinh dưỡng nhi thể phù.

Suy dinh dưỡng nhi thể teo đét và suy dinh dưỡng nhi thể phù

Suy dinh dưỡng thể phù – Kwashiorkor và suy dinh dưỡng thể teo đét – Marasmus đều là những dạng rối loạn khi cơ thể không nhận đủ cả năng lượng và protein. Tuy nhiên mức độ gây rối loạn lên các chức năng cơ quan của cơ thể là khác nhau. Do đó cũng gây ra những biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng khác nhau. Ở Việt Nam, suy dinh dưỡng thể tao đét Marasmus hay gặp hơn thể phù Kwashiorkor.

Suy dinh dưỡng nhi thể phù Kwashiorkor

Đây là một dạng suy dinh dưỡng do thiếu protein năng lượng trầm trọng. Suy dinh dưỡng nhi thể phù được đặc trưng bởi tình trạng phù nề, nhìn trẻ khá bụ bẫm nhưng ấn vào chân tay lại thấy lõm, tức là dấu hiệu bị phù, đôi khi trẻ phù lên cả mặt, toàn thân. Tình trạng này thường xuất hiện ở trẻ bị cắt sữa mẹ sớm, không được nuôi bổ sung bằng sữa công thức và những vùng nguồn thực phẩm còn hạn chế, thức ăn chủ yếu là tinh bột như khoai, sắn, gạo và ít nguồn thực phẩm nhóm đạm như đậu đỗ, thịt cá trứng sữa…  Nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể dẫn đến tử vong. 

Suy dinh dưỡng nhi thể teo đét

Giống như Kwashiorkor, trẻ bị suy dinh dưỡng thể teo đét Marasmus cũng thuộc nhóm rối loạn do sự thiếu hụt pro tein – năng lượng.  Nhưng trẻ suy dinh dưỡng thể teo đét Marasmus đặc trưng bởi thân hình gầy gò, da bọc xương và nhìn già hơn tuổi. Tình trạng này thường xuất hiện ở trẻ bị cắt sữa mẹ sớm, không được nuôi bổ sung bằng sữa công thức, ăn dặm sớm trước 4 tháng tuổi, biếng ăn kèm chậm tăng cân kéo dài trên nền trẻ rối loạn tiêu hoá, kém hấp thu. Khả năng tử vong tăng lên ở những trẻ không được điều trị sớm.

Phân biệt triệu chứng của suy dinh dưỡng thể teo đét và suy dinh dưỡng thể phù

Các triệu chứng của thiếu dinh dưỡng bao gồm:

• Mệt mỏi, yếu ớt, ít tham gia các hoạt động vui chơi
• Hạ thân nhiệt
• Tiêu chảy mạn tính, viêm dạ dày ruột.
• Mất cảm giác thèm ăn
• Thờ ơ, vô cảm
• Hay cáu gắt
• Tê, ngứa râm ran bàn tay và bàn chân
• Khô da, da tái, xanh xao vàng vọt
• Rụng tóc, tóc khô dễ gãy
• Xuất hiện nhiều vết bầm tím trên da

Marasmus xảy ra thường xuyên hơn ở nước ta. Nó dẫn đến mất nước và sụt cân. Các triệu chứng đặc trưng của suy dinh dưỡng thể teo đét Marasmus bao gồm:

• Sụt cân, chậm tăng cân
• Cơ thể mất khối cơ, nhìn như da bọc xương, trẻ nhìn già hơn tuổi.
• Tiêu chảy mãn tính
• Xét nghiệm máu: thiếu máu thiếu sắt, thiếu protein, thiếu vi chất…

Kwashiorkor xảy ra ở trẻ biếng ăn kéo dài, chậm tăng cân kéo dài. Những trẻ em có một chế độ ăn chủ yếu là carbohydrate/tinh bột và ít protein có thể dẫn đến tình trạng này.

Các triệu chứng của kwashiorkor bao gồm:

• Phù nề, sưng húp cẳng chân, cẳng tay, mặt do giữ nước
• Phình bụng
• Chậm phát triển, không tăng cân trong thời gian dài, nay bỗng dưng trở nên nhìn chân tay mọng nước
• Tóc từ màu đen chuyển snag nâu vàng, khô xơ, dễ rụng.
• Rối loạn tiêu hoá, hay mắc bệnh như viêm phổi.
• Xét nghiệm máu: rối loạn điện giải, chức năng gan thận, hạ đường huyết, thiếu máu thiếu sắt, thiếu protein, thiếu vi chất…

Khác nhau trong chẩn đoán và điều trị suy dinh dưỡng nhi thể phù và suy dinh dưỡng nhi thể teo đét 

Chẩn đoán và điều trị suy dinh dưỡng thể phù Kwashiorkor 

Kwashiorkor được đặc trưng bởi phù rõ ngoại vi hai bên do giữ nước, chướng bụng.

Phác đồ điều trị bao gồm điều chỉnh sự mất cân bằng điện giải, ngăn ngừa nhiễm trùng, điều trị hạ đường huyết và các rối loạn khác nếu có. Thực hiện một chế độ dinh dưỡng cân bằng, , cung cấp bổ sung năng lượng cho trẻ một cách từ từ, tránh ăn nhiều đột ngột ngay, tăng cường protein và khoáng chất theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý cho trẻ ăn nhiều lên đột ngột. Với những trẻ không dung nạp được lactose thì sữa được thay thế bằng ngũ cốc giàu vitamin và khoáng chất để đạt được cân nặng phù hợp. Sau khi đạt được cân nặng tiêu chuẩn và phát triển bình thường, trẻ có thể quay lại áp dụng chế độ dinh dưỡng cân bằng phù hợp theo độ tuổi. Thời gian đầu trẻ cần được theo dõi sát bởi bác sĩ, tái khám đúng hẹn, hạn chế các biến chứng sau này.

Chẩn đoán và điều trị suy dinh dưỡng thể teo đét Marasmus

Các dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng chính bao gồm suy giảm khối cơ dưới da và mất lớp mỡ dưới da.

Giai đoạn điều trị đầu tiên là điều trị nhiễm trùng và các rối loạn hệ tiêu hóa nếu có. Cung cấp bổ sung năng lượng cho trẻ một cách từ từ, tránh ăn nhiều đột ngột ngay, tăng cường protein và khoáng chất với tỷ lệ thích hợp cho từng trẻ. Sau đó, một dung dịch cao nặng lượng sẽ được cung cấp cho trẻ nhằm lấy lại cân nặng, khối cơ cho cơ thể; việc này được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Trẻ có thể áp dụng chế độ dinh dưỡng cân bằng theo tuổi sau khi chúng bắt đầu hồi phục và tăng cân trở lại. Trẻ cũng cần tái khám đúng hẹn với bác sĩ để đạt hiệu quả hồi phục tốt nhất, hạn chế các biến chứng sau này.

Suy dinh dưỡng nhi thể teo đét và suy dinh dưỡng nhi thể phù khác nhau về cả triệu chứng và cách điều trị. Vì thế hiểu và phân biệt được 2 thể suy dinh dưỡng này sẽ giúp ích rất nhiều khi chăm sóc trẻ. Hy vọng bài viết trên hữu ích với bạn. Nếu bạn còn câu hỏi nào về suy dinh dưỡng nhi thể teo đét hay về dinh dưỡng nhi hãy liên hệ với Med 247 để được tư vấn.

Bài viết được tham vấn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Thư – Bác sĩ Nhi Dinh dưỡng Med247.

—————————————————–

Med247 – trao quyền cho người bệnh

Tải app Med247 tại: https://med247.vn/tai-app

Website: https://med247.vn/

Fanpage: https://www.facebook.com/Med247clinic/

Youtube: https://bit.ly/3iSwmfg

Hotline: 1900636115

Địa chỉ: Nhà D5 Dreamland Tây Hồ, 107 Xuân La, Q. Bắc Từ Liêm, Hà Nội